In onze lineaire economie produceren we veel energie maar verspillen we evengoed een groot deel. Om grondstoffen optimaal te (her)gebruiken, wordt de circulaire economie in de toekomst bijna een noodzaak. In België is het aantal lopende projecten ervan karig, maar de verandering komt eraan. “Er is een groot potentieel voor betere efficientie.”

​

Als je een warme douche neemt, verlies je met die warmte potentiële energie. We staan er niet echt stil bij, maar zo zijn er nog talloze voorbeelden hoe we inefficient omspringen met onze energie. Een circulaire economie wil dat tegengaan. Alles wordt er maximaal herbruikt zodat je zoveel mogelijk moet recyclen om afval in te zetten en mensen te voorzien van energie, water of andere voorzieningen. Door het recyclen bespaar je veel meer op je energierekening en in sommige gevallen ben je zelfs helemaal onafhankelijk van fossiele brandstoffen. Ook voor het milieu is het dus een opluchting.

​

 

Project in België
Wie nu al in zo’n toekomstgerichte wijk wil wonen, kan in België momenteel enkel in Gent terecht. Het woonproject De Nieuwe Dokken Gent heeft de circulaire economie als uitgangspunt en zet daarom volop in op tal van aspecten die terug komen in het wooncomplex aan het vroegere havengebied. “Het project kwam er nadat het stadsbestuur van Gent ons uitdaagde”, zegt Wouter Demuynck, CEO van De Nieuwe Dokken. “Zij wilden zien hoe ver we konden gaan met deze circulariteit. We hebben jaren research gedaan en naar buitenlandse pilootprojecten gekeken om te beslissen welke aspecten we zouden gebruiken. De Nieuwe Dokken is daar het resultaat van.”

​

Miniwereld
De uitkomst van het circulair wooncomplex is een soort mini-ecosysteem waar al het afval ten volle benut wordt. Afvalwater wordt in een korte keten lokaal gezuiverd. Keukenafval van groenten uit je moestuin wordt samen met afvalwater in een vergister omgezet tot biogas en struviet, dat kan worden ingezet als meststof voor diezelfde moestuin. Het biogas wordt omgezet in warmte en groene stroom. Op die manier heb je een kringloop van energie en grondstoffen waarbij er zo min mogelijk verloren gaat. “Voor het project werken we ook samen met een nabijgelegen zeepfabriek”, legt Demuynck uit. “De bewoners staan gezuiverd water af aan het bedrijf zodat die het kan gebruiken voor hun zeep en in ruil krijgen ze restwarmte. Daardoor is het geheel 100 procent energie- en waterneutraal.”
 

Europese Unie
Niet alleen in België duiken projecten als De Nieuwe Dokken op, ook Europe moet de komende jaren veel meer inzetten op de circulaire economie. De Europese Unie maakt werk van het milieu en duurzaamheid staat daarvoor hoog op de agenda. Ook de UNEP (United Nations Environment Panel) heeft een raad die onderzoek doet naar nieuwe technologieën en verbeteringen voor het milieu. “Een tijdje geleden hebben we ook een rapport opgemaakt”, vertelt Janez Potocnik, voormalig Europees Commissaris voor Milieu en nu co-voorzitter van de UNEP. “Enkele van de conclusies waren dat er een groot potentieel is voor betere efficientie én dat de markt die niet op zijn eentje zal behalen. Er is dus nood aan maatregelen van bovenaf om ons te ontdoen van de barrières. De Europese Unie zal daarin een belangrijke rol spelen om alle voorzieningen op punt te zetten en het overgangsproces te leiden. Alleen via beleid is de circulaire economie mogelijk.”

 

Evolutie
In België is de boodschap niet anders. Buiten Gent valt er amper iets te vinden dat met dezelfde ambitie naar voor komt. Circulaire economie mag in theorie dan wel al veel getoetst worden, de praktijk blijft – ondanks verschillende lokale acties – op grote schaal helaas uit. De hele andere manier van denken is een uitdaging voor de maatschappij waarbij de hele samenleving moet in meegaan wil het slagen. “Je kunt met kleine efficientiëaanpassingen wel iets bereiken”, zegt Demuynck. “Maar de stap die we moeten zetten naar 2050 toe is een volledig circulair systeem en helemaal energie-neutraal moet draaien. Het beleid moet daarvoor een betere planning maken van welke bedrijven bijvoorbeeld over veel restwarmte beschikken die we voor woningen kunnen gebruiken.”